Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đá Chông thuộc huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội (Hà Tây cũ), cách thị xã Sơn Tây về phía Tây khoảng 25 km. Diện tích rộng 234 ha, phần lớn là đồi rừng, có 2 hồ rộng. Nơi đây có nhiều tảng đá thon nhọn tựa mũi chông, ngọn mác như mọc ở dưới đất lên, có thể vì thế mà nhân dân địa phương gọi địa danh này là Đá Chông.
Tháng 5 năm 1957, trong một lần kiểm tra Sư đoàn 308 diễn tập bên sông Đà, thấy nơi đây phong cảnh "Sơn thuỷ, hữu tình", thuận lợi về giao thông, Bác đã chọn nơi này làm khu căn cứ của Trung ương. Khu căn cứ có 3 khu vực: Khu A dành cho Bộ Chính trị họp và tiếp khách; khu B dành cho các đồng chí lãnh đạo nghỉ; khu C dành cho các đồng chí bảo vệ và phục vụ.
Trong những năm 1960- 1969, tại nơi này, Bác Hồ và các đồng chí trong Bộ Chính trị đã có lần họp bàn, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, tiếp 2 đoàn khách quốc tế (ngày 13/3/1961 tiếp Bà Đặng Dĩnh Siêu, phu nhân cố Thủ tướng Trung quốc Chu Ân Lai và ngày 23/2/1962 tiếp Anh hùng vũ trụ Liên Xô Giéc man Ti tốp) và nhiều lần Bác lên nghỉ tại đây.
Tuy không thường xuyên nhưng hình ảnh: Ngôi nhà 2 tầng (thiết kế phỏng theo kiểu nhà sàn của Bác ở khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch); ngôi nhà phục vụ; "con đường rèn luyện sức khoẻ"; "hòn non bộ"; 3 mỏm đá chông; vườn cây, khu nhà khách của Trung ương, sân bay trực thăng ...đã in đậm bóng hình của Bác.
Khi Bác Hồ qua đời ngày 2-9-1969, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương quyết định chọn khu căn cứ Đá Chông, bảo đảm được các yếu tố: yên tĩnh, bí mật, thuận tiện giao thông để xây dựng thêm công trình "Ngôi nhà kính", "Hầm ngầm" phục vụ nhiệm vụ giữ gìn thi hài Bác.
Từ ngày 24-12-1969 thi hài Bác được di chuyển từ Hà Nội lên, Khu căn cứ Đá Chông bước vào giai đoạn thực hiện nhiệm vụ đặc biệt: "Giữ yên giấc ngủ của Người". Trong thời gian giữ gìn thi hài Bác ở đây, nhiều lần các đồng chí trong Bộ Chính trị và Trung ương Cục miền Nam ra công tác đều lên thăm viếng Người.
Trong khu di tích có 3 chiếc xe: xe UAZ cứu thương biển số FH-1468, xe Zin 157 biển số 470-189 cùng chiếc xe Páp biển số 31-162 là những "người bạn chiến đấu" thân thuộc đã cùng cán bộ, chiến sĩ Đoàn 69 (đơn vị tiền thân của Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh) di chuyển thi hài Bác 6 lần vượt qua mọi điạ hình thời tiết, bảo đảm an toàn tuyệt đối.
Ngày 18-7-1975, thi hài Bác được di chuyển về công trình Lăng của Người tại Ba Đình lịch sử. Từ đó đến nay, công trình K84 trở thành nơi dự phòng.
Thời gian qua, tại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đá Chông, Ba Vì, Hà Nội đã đón nhiều Đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ quan, đoàn thể của Trung ương, đơn vị quân đội và nhân dân một số địa phương đến thăm khu di tích, tổ chức các hoạt động: báo công dâng Bác, trao Huy hiệu Đảng, kết nạp Đảng, kết nạp Đoàn, trồng cây lưu niệm... để giáo dục truyền thống, giáo dục đạo đức và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Với ý nghĩa lịch sử như vậy, ngày 16-5-2001, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nông Đức Mạnh đến thăm khu di tích, trồng cây lưu niệm và tổ chức Lễ gắn biển: "Nơi đây đã giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1969 đến năm 1975".
Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đá Chông, Ba Vì, Hà Nội, nơi được Bác Hồ chọn làm căn cứ của Trung ương (1960- 1969); sau này Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương chọn làm nơi giữ gìn thi hài Bác trong những năm chiến tranh (1969- 1975) đã trở thành một di tích có giá trị rất lớn về lịch sử- văn hoá; nơi giáo dục truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" của các thế hệ người dân Việt Nam hôm nay và mai sau./.
