Công tác thi đua, khen thưởng là động lực của sự phát triển, là công cụ quản lý quan trọng nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, đặc biệt là xây dựng con người mới; lay động mạnh mẽ đến tình cảm, trách nhiệm, ý thức, tinh thần, lòng tự hào của cộng đồng và sức sáng tạo của tập thể, cá nhân. Vì vậy, chế độ khen thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức ngày càng được quy định rõ ràng, cụ thể nhằm khích lệ, động viên cũng như nâng cao vai trò của cán bộ, công chức, viên chức trong sự nghiệp phát triển của đất nước.
Loại hình và hình thức khen thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức được quy định cụ thể tại Luật thi đua, khen thưởng ngày 26/11/2003; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi đua, khen thưởng ngày 14/6/2005; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi đua, khen thưởng ngày 16/11/2013; Nghị định số 91/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật thi đua, khen thưởng và Thông tư số 12/2019/TT-BNV ngày 04/11/2019 quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 91/2017/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, một số nội dung về chế độ khen thưởng quy định như sau:
1. Các loại hình khen thưởng
1.1. Khen thưởng theo công trạng và thành tích đạt được là hình thức khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc hoặc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Mức độ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đối với tập thể, cá nhân do cấp trình khen thưởng căn cứ theo quy định xem xét, đánh giá, công nhận.
1.2. Khen thưởng theo đợt (hoặc chuyên đề) là khen thưởng cho tập thể, cá nhân đạt được thành tích xuất sắc sau khi kết thúc đợt thi đua do Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, Thủ trưởng các cơ quan, tổ chức, đơn vị phát động.
1.3. Khen thưởng đột xuất là khen thưởng cho tập thể, cá nhân lập được thành tích đột xuất.
Thành tích đột xuất là thành tích đạt được ngoài chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ mà tập thể, cá nhân phải đảm nhiệm.
Thành tích đặc biệt xuất sắc đột xuất là thành tích đột xuất đạt được ở mức độ đặc biệt xuất sắc khi dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhân dân, của Nhà nước hoặc trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu hoặc lập được thành tích đặc biệt xuất sắc trong các lĩnh vực được khu vực hoặc thế giới ghi nhận.
1.4. Khen thưởng quá trình cống hiến là khen thưởng cho cá nhân có quá trình tham gia hoạt động trong các giai đoạn cách mạng, giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, có công lao, thành tích xuất sắc, đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc.
1.5. Khen thưởng theo niên hạn là khen thưởng cho cá nhân thuộc Quân đội nhân dân và Công an nhân dân, có thành tích, có thời gian tham gia xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân theo quy định.
1.6. Khen thưởng đối ngoại là khen thưởng cho tập thể, cá nhân người nước ngoài có thành tích đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam ở một trong các lĩnh vực: Chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại giao hoặc lĩnh vực khác.
2. Hình thức khen thưởng
1. Huân, Huy chương gồm:
a) Huân chương Sao vàng;
b) Huân chương Hồ Chí Minh;
c) Huân chương Độc lập hạng nhất, hạng nhì, hạng ba;
d) Huân chương Lao động hạng nhất, hạng nhì, hạng ba;
đ) Huân chương Chiến công hạng nhất, hạng nhì, hạng ba;
e) Huân chương Dũng cảm;
g) Huân chương Hữu nghị;
h) Huy chương Hữu nghị.
2. Danh hiệu vinh dự nhà nước gồm:
a) Anh hùng Lao động;
b) Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú.
3. Bằng khen, Giấy khen.
Theo quy định tại Điều 3, Thông tư 12/2019/TT-BNV hướng dẫn nghị định 91/2017/NĐ-CP:
1. Cơ quan có thẩm quyền căn cứ đối tượng, chức năng, nhiệm vụ được giao và thành tích đạt được của tập thể, cá nhân để khen thưởng hoặc đề nghị cấp trên khen thưởng các hình thức phù hợp.
2. Không tặng nhiều hình thức khen thưởng cho một thành tích đạt được. Tập thể, cá nhân đủ tiêu chuẩn tặng hình thức, mức hạng nào thì xét, đề nghị cấp có thẩm quyền tặng thưởng hình thức, mức hạng đó, không đề nghị khen thưởng vượt mức hạng.
Đối với tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc đột xuất Người đứng đầu bộ, ban, ngành, tỉnh khen thưởng theo thẩm quyền, trường hợp thành tích tiêu biểu xuất sắc, có phạm vi ảnh hưởng trong lĩnh vực thuộc bộ, ban, ngành, tỉnh thì đề nghị khen thưởng cấp Nhà nước.
3. Trong 01 năm không đề nghị xét, tặng 02 hình thức khen thưởng cấp Nhà nước cho một tập thể hoặc một cá nhân (trừ khen thưởng đột xuất; khen thưởng quá trình cống hiến; khen thưởng theo niên hạn).
Việc khen thưởng có vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển tổ chức, có thể coi là động lực thúc đẩy sự phát triển. Thực hiện tốt công tác khen thưởng sẽ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của mỗi cá nhân, phát huy ý chí quyết tâm, tinh thần đoàn kết của tập thể; làm cho mỗi cá nhân, tập thể có tinh thần trách nhiệm cao trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình./.
Bùi Hảo (tổng hợp)
